Geçmişten Bugüne İsrail-Filistin Sorunu – II
‘Struma Gemisi’ batırıldı: 769 ölü
Romanya’dan çıkan, içinde 769 Avrupa Yahudi’si göçmen bulunduran “Struma” gemisi, 1942 yılında tamirat ve dinlenme ihtiyaçları için İstanbul’a demir attı. İngiliz hükumetinin talebi doğrultusunda Türk yetkililer gerekli tamirata izin vermedi. Gemi Karadeniz’e yönelmek zorunda kaldı.
Bu arada Romanya’yı işgal etmiş bulunan Almanya’nın Türkiye Büyükelçiliği gemide salgın olduğunu Türk yetkililere bildirdi ve gemiden kimsenin karaya inmemesi için baskı yaptı. Filistin’de hakim güç olan İngiltere ise çok sayıda Yahudinin Filistin’e yerleştirmesinin sakıncalı olduğunu söyleyerek yolcuların yola devam etmesine izin vermeyeceğini açıkladı. İngiltere Ortadoğu devletleri ile ilişkilerinin bozulmasını istemiyordu. Romanya da geminin dönmesi halinde kabul etmeyeceğini önceden açıklamıştı. Ayrıca Türkiye savaşta taraf olmamak için yoğun çaba sarfetmekteydi. Yolcuların karantina şartları altında bekleyişi iki ay sürdü.
23 Şubat 1942’de iki şilep motoru olmayan gemi çekilerek Karadeniz’e bırakıldı. Gemi Sarayburnu’ndan uzaklaşırken yolcular yatak çarşaflarına “Yaşasın Türkiye, Kurtarın bizi!” yazarak Türkiye lehine sloganlar atsa da bu çabaları fayda etmedi. Karadeniz açıklarına bırakılan gemi bir gün sonra büyük bir gürültü ile patlayarak tüm yolcuları ile beraber battı. Sadece David Stoilar adlı bir yolcu kurtularak Şile sahiline ulaşabildi.
1970’li yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda da geminin bir Rus denizaltısından atılan torpido ile havaya uçurulduğu belirlendi. Batırılan gemide, 428 erkek, 269 kadın ve 70 çocuk hayatını kaybetti.
Arap – Yahudi Savaşları
Yıl 1947’e geldiğinde Arap-Yahudi sorunu Birleşmiş Milletlere (BM henüz iki yıl önce kurulmuştu) sevk edildi. İsrail Devletinin 15 Mayıs 1948’de David Ben Gurion tarafından kurulduğu tüm dünyaya açıklandı. Bu şahıs İsrail’in ilk başbakanı olmuş oldu. İsrail’i ilk tanıyan ülkeler ise ABD ve Sovyetler Birliği oldu.
Bu gelişme bütün Arap ülkelerini birleşmeye zorlamıştı. Ve ilk Arap-Yahudi savaşı patlak verdi. Bu savaş, hem savaş strateji eksikliği hem de birçok ülkenin tek lider altında toplanamamasından dolayı İsrail lehine sonuçlandı.
Yahudiler Filistin topraklarının 4’te 3’ünü ele geçirdi. Filistinlilerin birçoğu evlerini terk edip, komşu ülkelere göç etmeye ve mülteci kamplarında yaşamaya mahkûm oldu. 1947’den 1990’a kadar İsrail-Arap çatışması İsrail üstünlüğüyle sonuçlanmış oldu.
FKÖ, Yaser Arafat ve Nobel Barış Ödülü
Savaşların kaybedilmesi ve Filistin’in tamamının İsrail’in eline geçmesi Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) kurulmasına sebebiyet verdi. Siyasi ve yarı askeri örgüt olarak kurulan FKÖ’nün başına 1969’da Yaser Arafat getirildi. 1990’lardan sonra İsrail’de İşçi Partisinin liderliğe oturmasının da etkisiyle Filistin ile toprak karşılığı barışa sıcak bakıldı. 1993’te Oslo Anlaşması imzalandı. Bu süreçte İsrail ile FKÖ birbirini tanıyacaktı. İsrail FKÖ’yü terör örgütü olarak değil Filistin halkının temsilcisi olarak görecekti. İsrail Oslo Anlaşması ile Gazze’nin çoğunu terk etti. Batı Şeria’da bulunan Eriha kentini Filistinlilere bıraktı.
Oslo Anlaşması Washington’da imzalanırken, Arafat ile İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin arasındaki tokalaşmayı 400 milyon insan canlı izledi.
1994 yılı Nobel Barış Ödülü, Oslo Anlaşmasındaki rolleri nedeniyle Yaser Arafat, Yitzhak Rabin ve İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres’e verildi.
Oslo Anlaşmalarına rağmen İsrail ile Filistin yönetimi arasında adil ve kalıcı bir barış bugüne kadar sağlanamadı.
Yakın Zamandaki Gelişmeler
-1987 yılında Mısır’daki Müslüman Kardeşler örgütünün Filistin kanadı olarak Hamas kuruldu.
-1988 yılına gelindiğinde Hamas, FKÖ ile çatışma noktasına geldi.
-1992 yılında Hamas, Gazze’de 600 camisi bulunan örgüt üniversite ve meslek kuruluşlarıyla örgütlenmeye başladı.
-2005’te Hamas seçimlerde yüzde 33 oy alırken, FKÖ içinde bir örgüt olan “El Fetih” yüzde 56 oy aldı.
This slideshow requires JavaScript.
Mustafa Tunahan Yıldız
